Joeri en Ann wonen in een lichtrijke passiefwoning, die ze in 2013 bouwden. Destijds met de nieuwste snufjes en naar strenge normen. Maar is de woning na 10 jaar nog steeds comfortabel? Heeft de passiefnorm de tand des tijds al doorstaan? Of zouden ze toch iets anders doen? “De laatste 5 cm isolatie had misschien niet gehoeven.”
Een lichte, ruime, comfortabele woning waar het altijd ongeveer even warm is: dat was de wens van Joeri en Ann toen ze 10 jaar geleden de plannen maakten voor hun woning. Ze zijn allebei ingenieur, en hadden beide ook een soort verantwoordelijkheidsgevoel. “Als we een energiezuinige woning kunnen neerzetten met ecologische materialen: waarom zouden we dat dan niet proberen?” Een pragmatische manier van duurzaamheid, maar eentje met effect. Na tien jaar wonen Joeri en Ann nog steeds erg graag in hun passiefhuis.
Bekijk de technische fiche van deze woning.
In 2013 hebben jullie een passiefhuis gebouwd. Was er destijds al veel informatie voorhanden? Was het makkelijk om een architect of aannemer te vinden?
Joeri: “We wilden heel duidelijk gaan voor een passiefhuis. We wisten wat het was, en we wisten wat de normen waren. Toen zijn we beginnen zoeken naar een architect die dat voor ons kon uittekenen. We zijn uiteindelijk uitgekomen bij Huisraad, waarbij twee architecten Evi Willemyns en Bianca Smet de tekeningen maakten, en Frederik Fossé de werf opvolgde. Premium Passiefbouw heeft de woning gebouwd. Initieel waren we voornamelijk geïnteresseerd in de passiefnorm zonder meer, maar bij Huisraad vertelden ze ons dat zij alleen met ecologische materialen werkten. Daar hadden we zelf nog niet aan gedacht: wij zaten eerder op de “techniekenkant.” Toen we wisten wat hun werkwijze was, zijn we daar helemaal in mee gegaan en daar hebben we nog geen moment spijt van gehad.”
Een passiefhuis met ecologische materialen: wat moeten we ons daarbij voorstellen?
“Het energieverbruik is er bijzonder laag dankzij de passiefprincipes: luchtdicht, enorm goed geïsoleerd en een gecontroleerde ventilatie. De zon wordt gebruikt om water en de woning zelf op te warmen. Onze muren zijn bijna een halve meter dik en gevuld met papiervlokken van Duitse dagbladen met een laag leem. De temperatuur is daardoor erg constant. Het wordt zelden kouder dan 19 graden. Alleen na meerdere dagen van fris en vooral grijs weer moeten we de vloerverwarming heel even inschakelen. Tijdens de hittegolven is het ook nog steeds aangenaam want de zon wordt tegengehouden door screens. Koeling hebben we niet in onze woning, maar die hebben we ook echt niet nodig. 's Avonds zetten we de vensters open en koelt het af door het schouweffect."
Hoe verliep het bouwproces?
“Een passiefhuis was een vrij nieuw concept, en een houtskelet al helemaal. Er waren destijds veel onderaannemers die het totaal niet gewend waren om met een luchtdicht huis te werken. Als je een gat boort, dan moet je dat daarna weer dichttapen, maar dat was toch nieuw voor de aannemers. Voor je het weet heb je een gat in je huis. Met de installatie van de ventilatie en met de plaatsing van een zonneboiler was het bijna misgelopen.”
Tien jaar geleden waren er veel onderaannemers die het totaal niet gewend waren om met een luchtdicht huis te werken."
“Ook hebben we zelf heel wat gedaan. Naast het vele stofzuigen en schoonmaken, hebben we bijvoorbeeld ook de elektriciteit en de waterleidingen gelegd. Ann heeft de gevelbekleding volledig voor haar rekening genomen: ze heeft alles op maat gezaagd en bevestigd. Ook in de keuken hebben we veel zelf gedaan: de eettafel is gemaakt van gerecycleerd hout en voor de keuken zijn oude stellingplanken gebruikt. Nog twee geslaagde doe-het-zelfcreaties van Ann. De combinatie van bordeauxrode planken, een klassiek fornuis van Falcon, Marokkaanse zelliges in de spatwand en de variatie in de kasten maken er een unieke keuken van.”
Een passiefhuis bouwen is één ding, maar hoe kan je je woning laten certificeren als passiefwoning?
“Pixii / Passiefhuis-Platform certificeert passiefwoningen. Het is een intens proces: zoals een EPB-aangifte maar dan nog uitgebreider. Destijds hebben we gekozen voor die certificering om zo een vermindering op ons kadastraal inkomen te krijgen. Je hoéft dus geen certificaat aan te vragen, maar in ons geval was dat wel voordelig. Achteraf denk ik: een comfortabel en energiezuinig huis is het doel, het certificaat is mooi meegenomen.”
Het is nooit te koud en nooit te warm in ons huis. Dat vind ik het fijnste."
“Ook het feit dat we nu zo weinig energie verbruiken is een grote plus. We hebben ons huis niet gebouwd met de gedachte dat we het ooit gingen terugverdienen. Het heeft ons in totaal zo’n €400.000 gekost. Maar de energiekosten zijn de afgelopen tien jaar wel erg laag geweest. Ook met de energiecrisis hebben we een enorm voordeel gehad. Achteraf gezien had de laatste 5 cm isolatie niet gemoeten, we hadden anders ook een comfortabel huis gehad, maar dat weet je op voorhand niet. Nu hebben we soms bezoek in de winter en dan moeten we zelf helemaal niet verwarmen. Beneden hebben we eigenlijk 2 kW vermogen nodig om de ruimtes te verwarmen. Ter vergelijking: dat is evenveel als je waterkoker opzetten.”
Waar zijn jullie na 10 jaar nog steeds heel blij mee?
“Het is nooit te koud en nooit te warm in ons huis. Dat vind ik het fijnste. In principe kan je altijd met blote voeten rondlopen. Er is geen tocht, en alle ruimtes hebben ongeveer dezelfde temperatuur.”
Wat zouden jullie anders doen?
“Het is een heel comfortabel huis met een lage energievraag en ecologische materialen. Het enige wat nog ontbrak, waren zonnepanelen. Die hebben we vorig jaar geplaatst. We hebben dus 9 jaar gedaan zonder zonnepanelen en mét een warmtepomp. Dat klinkt misschien als een duur grapje, maar aangezien we zo weinig verwarming nodig hebben, viel onze energierekening altijd mee. Omdat we zo weinig verwarmen, is de warmtepomp met vloerverwarming achteraf gezien ook wel een beetje ‘overkill.’ Het is een grote investering die we eigenlijk maar minimaal gebruiken. De investering weegt dus totaal niet op tegen het nut. Een klein elektrisch vuurtje van €150 was achteraf gezien voldoende geweest, maar dat wordt afgestraft bij het bepalen van de EPB-score.”
Welke raad zou je meegeven aan mensen die nu starten aan een ecologisch (ver)bouwproject?
“Het is belangrijk dat je je laat adviseren door de juiste mensen. Ik kan me voorstellen dat een bouwproject heel moeilijk kan verlopen als je er niks van kent en mensen met kennis niet weet te vinden. Wij hebben heel veel gehad aan VIBE en Pixii. Samen zijn we er echt voor gegaan.”
Pixii is een organisatie die werkt op innovatie rond passiefbouwen, met een sterke cultuur van ingenieurswetenschappen: een ideale kennispartner voor de bouwwereld en het beleid om de omslag naar een koolstofneutrale gebouwde omgeving te maken.
Praktisch
Oppervlaktes: 220 m² (bewoonbaar) en 700 m² (perceel)
Bouwjaar: 2013
Budget: 400.000 euro
Bouwmethode: houtskeletbouw
Dakconstructie: hellend dak met houten balken
Dakisolatie: papiervlokken
Dikte dakisolatie: 40.50cm
Isolatiewaarde (U) dak: 0.10W/m²K
Constructie buitengevel: houtskelet met isolatie intern
Gevelafwerking buiten: hout
Isolatie buitengevel: papiervlokken
Dikte muurisolatie: 38.50cm
Isolatiewaarde (U) muren: 0.11W/m²K
Muurafwerking binnen: leem
Vloerafwerking: tegels, kurk
Buitenschrijnwerk: Hout-Aluminium
Isolatiewaarde (U) venster: 0.60W/m²K
Meer informatie over de passiefnorm van deze woning:
- Compactheid: V/A = 1,68
- Netto vloeroppervlakte: 179,9 m²
- Geprojecteerde grondoppervlakte: 85,0 m²
- Umuren = 0,110 W/(m²K)
- Udak = 0,100 W/(m²K)
- Uvloer = 0,126 W/(m²K)
- Ugemiddeld ramen = 0,81 W/(m²K)
De woning werd uitgerust met volgende technische installaties:
- Balansventilatie: Paul Novus 450 (rendement warmteterugwinning = 84,9%)
- Warmtepomp lucht-water: Mitsubishi Ecodan
- Zonnecollector: vlakke plaat collector - TISUN PFM-S (4x 1,89 m²)
- Douchewarmtewisselaar (rendement = 42%)
Het huis voldoet aan de ‘klassieke’ passiefhuis-eisen:
- Netto energiebehoefte voor verwarming ≤ 15 kWh/m².jaar
- Netto energiebehoefte voor koeling ≤ 15 kWh/m².jaar
- Luchtdichtheidstest n50 ≤ 0,6 h-1
- Kans op temperatuuroverschrijdingen boven 25° C ≤ 5%
- Hernieuwbaar primair energieverbruik (PER) ≤ 60 kWh/m²jaar