Alles wat je wil weten over ... na-isoleren van je muur

TIPS

28 jun 2017

Meer dan een kwart van de warmte ontglipt via de muren. Daarmee zijn je buitenmuren, na het dak, de tweede grootste bron van warmteverlies. Goed (na-)isoleren is dus de boodschap. Dat kan op drie manieren, elk met hun eigen voor- en nadelen.

Muurisolatie in de spouw

Navullen van je spouw is de goedkoopste manier om je woning extra te isoleren. Maar de isolatiewaarde van je muur blijft beperkt. Je kan de spouw vullen door ofwel ze in te blazen met isolerende parels of minerale wol, ofwel door het injecteren van een isolerend schuim.

Voordelen

Het is snel. Op 2 dagen tijd zijn vaak de werken achter de rug.
Je ondervindt nauwelijks hinder van de werken.
Het na-isoleren van een spouw is een zeer goedkope en rendabele investering. De terugverdientijd bedraagt ongeveer vier jaar.
Geen ruimteverlies binnenshuis.

Nadelen

Spouwvulling alleen is niet altijd voldoende om de minimale BENOvatie-norm voor buitenmuren te halen. Deze norm legt een U-waarde voor buitenmuren op van 0,24 W/m²K of lager. Dit komt overeen met ongeveer 15 cm minerale wol of 16 cm papiercellulose. Een nagevulde spouw is vaak niet breder dan 5 centimeter. Dat is dus slechts één derde van de minimaal gewenste isolatiedikte. Wil je verder gaan qua isolatiewaarde, dan is buitengevelisolatie een betere optie. Beide technieken zijn ook te combineren. Je mag dan de isolatiewaarde van de spouw én buitengevelisolatie gewoon optellen.
Koudebruggen blijven bestaan, weliswaar bijna altijd zonder risico's. Inspectie door het isolatiebedrijf moet hier uitsluitsel over geven.
Niet alle spouwen zijn geschikt. Een professionele analyse is steeds nodig.

Aandachtspunten

Je hebt enkel recht op premies als je in zee gaat met een aannemer die het ATG-certificaat heeft. Dit certificaat is voor jou een garantie dat de aannemer volgens de regels van de kunst werkt en dat het isolatiemateriaal aan de juiste eisen voldoet.
De spouw moet minstens 50 mm breed zijn en mag niet te vervuild zijn met bouwpuin. Ook moet de muren en spouwankers nog in goede staat zijn, zodat de gevel stevig genoeg is bij het inblazen van het isolatiemateriaal. De gevel moet daarom gecontroleerd worden op scheurvorming, tekenen van regendoorslag, kwaliteit van het voegwerk of vorstschade. Kleine mankementen kan je laten oplossen, maar grote scheuren duiden op bouwtechnische gebreken.
Het is noodzakelijk dat de buitenmuur dampdoorlatend is. Want geglazuurde bakstenen en niet-dampdoorlatende verf bijvoorbeeld, verhinderen dat vocht naar buiten toe weg kan. Je kan je spouw in die gevallen niet na-isoleren.
Ook de geografische ligging bepaalt of je woning geschikt is voor spouwmuurisolatie. Een huis aan zee krijgt meer te verduren qua regen en wind dan een rijhuis in de stad. Is het gevaar op regendoorslag te hoog, dan is spouwmuurisolatie niet mogelijk.

Muurisolatie aan de buitenzijde

Muurisolatie aan de buitenzijde van je muur is de meest efficiënte isolatietechniek. Er zijn verschillende manieren om de buitenmuren van een woning te isoleren.

Een extra muur tegen de bestaande gevel plaatsen, met daartussen een geïsoleerde spouw.
Extra isolatiemateriaal tegen de gevel bevestigen en afwerken met gevelbekleding zoals crepi, leien, pannen, steenstrips, sidings, hout, harde beplating,... Voordeel van deze methode is dat er geen verbrede fundering gemaakt moet worden en dat het buitenschrijnwerk reeds geplaatst mag zijn.

Voordelen

Dit is de beste oplossing voor enkelvoudige muren.
Je hoeft je woning niet te verlaten tijdens de werkzaamheden en de hinder tijdens de werken is zeer beperkt.
Geen ruimteverlies binnenshuis.
Er zijn verschillende isolatiediktes mogelijk. Isoleren tot passief is mogelijk.
Koudebruggen kunnen worden weggewerkt dankzij de ononderbroken isolatie.
De thermische inertie van de ‘massieve’ binnenmuur blijft behouden, waardoor de muren een constante en aangename temperatuur behouden. Hierdoor houdt je woning makkelijker de warmte vast in de winter en koelte in de zomer.
Je krijgt de kans om je woning een nieuwe look te geven.

Nadelen

Deze techniek heeft een langere terugverdientijd (afhankelijk van de materiaalkeuze).
De overgang tussen gevel en dak laat deze methode niet altijd toe.
Vensterbanken zullen mogelijk aangepast moeten worden.
De stedenbouwkundige voorschriften laten deze methode niet altijd toe. Je moet toestemming krijgen bij de stedenbouwkundige dienst van je gemeente. Ook je buren kunnen hier inspraak in hebben. Heel wat gemeenten staan echter een afwijking toe.

Aandachtspunten

Deze vorm van na-isolatie kent vele afwerkingsmogelijkheden: houten bekleding, steenstrips, leien, vezelcementplaten, zink, dakpannen … Ieder systeem heeft zijn eigen vereisten en aandachtspunten. Alle materialen moeten precies op elkaar afgestemd zijn en de uitvoering vergt professionele kennis. Kies daarom voor een beproefd systeem en een professionele uitvoering zodat het risico op scheurvorming, weerschade of het loskomen van systeemelementen beperkt blijft.
Let bij de uitvoering vooral op de aansluiting met ramen en deuren, maar ook op de overgang tussen de buitenmuren en de vloer en het dak. Vensterbanken zullen mogelijk aangepast moeten worden. Je ramen komen ook dieper te liggen in je 'nieuwe' muur. De aannemer moet die overgangszone isoleren om koudebruggen te vermijden, en afwerken zodat er geen water naar binnen kan. Je kan eventueel ook kiezen om je buitenschrijnwerk te vervangen en/of naar voren te brengen ter hoogte van de isolatielaag (wat altijd te verkiezen is).
Wat met je regenpijpen en het dak? Zijn er muurdoorvoeren of ventilatieroosters? Deze details worden best eerst in kaart gebracht. Anders loop je misschien gevaar op koudebruggen of vochtschade.

Muurisolatie aan de binnenzijde

Na-isolatie aan de binnenzijde is een delicate techniek die enkel interessant is als je de woning niet langs buiten of via de spouw kan isoleren. Meerdere opties zijn mogelijk:

Er kan een voorzetwand in hout of metaal geplaatst worden, opgevuld met isolatiemateriaal.
De isolatieplaten kunnen rechtstreeks op de muur bevestigd worden.

Voordelen

Het uitzicht van je woning verandert niet.
Deze optie is in nagenoeg elke woning mogelijk. Vooral rijwoningen zijn interessant waarbij de grenzen van de woning (rooilijnen) strikt vastgelegd zijn. Dat geldt ook voor panden met een historische waarde waarbij de gevel onaangetast moet blijven.

Nadelen

Je verliest binnenruimte.
Stopcontacten of muuraansluitingen moeten verplaatst worden.
Koudebruggen worden niet weggewerkt.Het risico op condensatievorming blijft.

Aandachtspunten

Muurisolatie aan de binnenkant van je woning is een delicaat werk. De kans op vorstschade en natte muren kan verhogen. Laat je daarom begeleiden door een architect die de uitvoering controleert of kies een gecertificeerd aannemer.
Als je woning vochtproblemen of vorstschade heeft, los die dan eerst op voor je begint te isoleren.
Bij renovatie verbeter je vaak de luchtdichtheid van je woning. Vermijd problemen door samen met de thermische verbetering ook aandacht te besteden aan ventilatie. Een mogelijkheid is om de ventilatieleidingen weg te werken achter de voorzetwanden van je isolatie.
Zorg steeds voor een perfect aangebracht dampscherm om condensatieproblemen te vermijden.

Meer weten? Neem onderstaande veelgestelde vragen eens door of neem een kijkje op ons forum

Is een combinatie van spouwmuurisolatie en buitenmuurisolatie mogelijk?

Ja, en vaak is het zelfs aan te raden. Een lege spouw achter een geïsoleerde buitengevel is een risico op warmteverlies. Omdat een spouw enkele centimeters breed is, zal er steeds convectie ontstaan in de spouw. Gevolg: er is geen stilstaande lucht en enkel een stilstaande lucht isoleert. Door de spouw te vullen met isolatie breng je de lucht tot stilstand, waardoor het warmteverlies afneemt. Bovendien zal er minder warmte ontsnappen aan de bovenzijde van de spouw.

Er zijn daarenboven geen negatieve bijwerkingen tussen beide ingrepen. Ze renderen beiden. Je mag de isolatiewaarde van de spouw én buitengevelisolatie dan ook gewoon optellen.

Zijn er dan geen beperkingen? Jawel, een dampopen afwerking is aangeraden aan de buitenzijde. Ook de isolatiewaarde van het buitengevelsysteem is best dubbel zo hoog als de waarde van de spouwmuurisolatie. Zo voorkom je condensatieproblemen aan de achterzijde van het gevelisolatiesysteem. Overleg met je architect of gecertificeerde aannemer voorafgaand aan de werken is aan te bevelen.

Hoe weet ik of mijn muur een spouw heeft?

De enige betrouwbare manier om dit te achterhalen is door een gat te boren in het buitenspouwblad. Schiet je boor plots door? Dan zit je in de spouw. Schiet je boor niet door, dan is er geen spouw. Let wel op dat je niet tot in de woning boort. De dikte van de spouw bepaal je door de boor of een ander lang voorwerp tot tegen het binnenblad te duwen en de afstand te meten. Dat opgemeten afstand verminder je met de dikte van de gevelsteen. Die kun je afmeten aan de dagkant van een raam of op een hoek. De spouw moet minstens 50 mm breed zijn.

Wil je niet boren, dan kunnen volgende vuistregels je zeker ook helpen:

Is de muur breder dan 25 cm? Dan is de kans groot dat er een spouw is. Onder de 25 cm is er waarschijnlijk geen spouw. De dikte van je muur kan je makkelijk meten aan je deuropening.
Als de gevel het uitzicht heeft van een steense muur, is er hoogstwaarschijnlijk geen spouw. Een steense muur herken je aan kopse stenen, bakstenen die dwars zijn gemetseld. Let wel: een spouw is daarom niet uitgesloten. Dikwijls is er bij verbouwingswerken aan de binnenzijde van een steense muur nog een halfsteense muur bijgemetseld om een spouw te creëren.
Verluchtingsroosters of open stootvoegen wijzen vaak op een spouw.

Hoe weet ik of mijn muur geschikt is voor spouwisolatie?

Een analyse laat je best over aan een gespecialiseerd bedrijf. Zij letten op volgende punten:

De spouw moet minstens 50 mm breed zijn. Dit achterhaalt men door een gaatje in het voegsel tussen de stenen te boren zodat de dikte van de spouw opgemeten kan worden.
Vervolgens moet nagegaan worden met een endescoop of de spouw niet te vervuild is met puin of te onregelmatig is. Ook moet bekeken worden of de spouwankers nog in goede staat zijn, zodat de gevel stevig genoeg is bij het inblazen van het isolatiemateriaal.
De staat van het buitenspouwblad wordt gecontroleerd op scheurvorming, tekenen van regendoorslag, kwaliteit van het voegwerk of vorstschade. Kleine mankementen kan je laten oplossen, maar grote scheuren duiden op bouwtechnische gebreken.
Het is belangrijk dat de buitenmuur dampdoorlatend is. Want geglazuurde bakstenen en niet-dampdoorlatende verf bijvoorbeeld, verhinderen dat vocht naar buiten toe weg kan. Je kan je spouw in die gevallen niet na-isoleren.
Ook de geografische ligging bepaalt of je woning geschikt is voor spouwmuurisolatie. Een huis aan zee krijgt meer te verduren qua regen en wind dan een rijhuis in de stad. Is het gevaar op regendoorslag te hoog, dan is spouwmuurisolatie niet mogelijk.

Met welk isolatiemateriaal kan een spouw nagevuld worden?

Via voorgeboorde openingen wordt isolatiemateriaal door de buitenmuur in de spouw gespoten of geblazen. Er is een ruim aanbod aan isolatiematerialen. Wil men duurzaam navullen dan kiest men best niet voor isolatiematerialen van petrochemische oorsprong.

Kunststofschuimen

EPS: EPS staat voor geëxpandeerd polystyreen, beter bekend als isomo. De lichte EPS-parels (kunstofbolletjes) worden samen met bindmiddel in de spouw geblazen. Het resultaat is een opeengepakte massa met stilstaande lucht. Deze isolatie is krimploos en geurloos. Je hebt witte en zwarte bolletjes, de zwarte isoleren het best.
PUR: Dit staat voor Polyurethaan schuim. PUR-schuim is een vloeibaar kunststof isolatiemateriaal dat bestaat uit Polyol en PMDI. Als deze twee componenten samenkomen vindt er een chemische reactie plaats waardoor de vloeistof snel uitzet en een hard schuim vormt. Dit schuim zorgt voor een volledig gevulde spouw.

Parels en korrels

Perlietkorrels: Deze korrels op basis van vulkanisch gesteente worden zelden gebruikt. Ze hebben een doorsnede van 1 tot 3 millimeter en worden én tegelijk in de spouw geblazen én van bovenaf in de spouw gestort.
PS-parels met grafiet: Korrels van waterafstotend geëxpandeerd polystyreen, verrijkt met grafiet en koolstof.
UF-schuim: Op basis van ureumformaldehydehars. Door de vermenging van het hars met lucht ontstaat er schuim. Dat wordt na toevoeging van een harder in de spouw geïnjecteerd. Na het drogen krimpt het schuim. Bij UF-schuim zonder aanmaakwater is dit aanzienlijk minder.
Geëxpandeerde glaskorrels: 0 tot 8 millimeter doorsnee. Deze beperkte afmetingen zorgen voor een betere aansluiting tussen de korrels

Vlokken

Minerale wol: Isolatie van minerale wol kan bestaan uit rotswol of glaswol. Deze vlokken worden ingeblazen en vormen dan een dicht pakket met stilstaande lucht.

Organische materialen

Naast korrels, vlokken en schuimen zijn er ook nog verschillende organische materialen zoals zaagmeel, houtschilfers, papiersnippers, pluimen, kurk, wol ...

Advies en begeleiding

Advies nodig om zelf duurzaam te (ver)bouwen? Ga dan zeker langs bij bij jouw provinciale steunpunt voor duurzaam bouwen. Zij bieden onafhankelijk, professioneel advies - gratis, of aan een klein prijsje - bij alle aspecten van je verbouwing of bouwproject.

Download zeker ook de BENOvatiebrochure van het Vlaams Energieagentschap, die je stap voor stap door je renovatietraject loodst.