Hoe kan je je huis isoleren en tegelijk voldoende ventileren? Welke duurzame materialen passen binnen je budget? Hoe hou je je huis fris tijdens een hittegolf? Kan jij overstappen op een warmtepomp? Het zijn vragen waar veel mensen mee zitten. Gelukkig bestaan er steunpunten met adviseurs die je graag een helder en bruikbaar antwoord geven.
Andreas Baele, adviseur bij provincie Oost-Vlaanderen
Andreas is expert duurzaam bouwen bij de provincie Oost-Vlaanderen. Net als zijn talrijke collega’s bij de andere provincies, geeft hij mensen die vragen hebben over hun renovatie advies op maat.
Hoe werkt dat precies?
Andreas: “Ik kan mensen advies geven over alle facetten die komen kijken bij een renovatie als ze dat willen, maar dat is meestal niet nodig. Niet elke persoon heeft heel uitgebreid advies nodig. Soms gaat het over heel simpele vragen, soms is de materie wat complexer. Maar vaak is de vraag eenvoudig, en blijkt dat we met onze brede blik veel ingrepen met elkaar kunnen koppelen.”
Wat zijn de meest gestelde vragen van mensen die gaan (ver)bouwen?
Andreas: “Meestal willen mensen algemeen advies. Vaak vragen mensen ook naar mogelijkheden rond verwarming omdat ze willen overstappen op een duurzamer verwarmingssysteem dan de oude mazoutketel of de gasketel die ze nu hebben. Wij kunnen voor elke situatie een goed advies geven. Meestal komen we ongeveer 1,5 uur ter plaatse en krijgen mensen na dit bezoek een verslag.
We geven advies per maatregel en geven ook prioriteiten. Wat kan je op korte termijn doen? Waar moet je op letten op lange termijn? Op elke vraag hebben we wel een antwoord. Een paar voorbeelden: Isoleer ik best mijn dak of mijn zoldervloer? Voor welke isolatiematerialen kan of moet ik kiezen? Hoe kan ik mijn gevel met crepi bezetten? Wat is de beste optie om mijn regenwater op te slaan? Kan ik overschakelen van een niet-condenserende gasketel naar een warmtepomp? Dat zijn een aantal typische vragen die we krijgen, en daar kunnen we dan ook perfect mee helpen.”
Jullie advies gaat dus niet alleen over isoleren of verwarmen?
“Klopt. Wij focussen niet enkel op energiebesparing maar gaan een stap verder en geven ook advies rond materiaalgebruik. Een voorbeeld daarvan is circulariteit. We zullen bijvoorbeeld adviseren om materiaal zo te plaatsen zodat het demonteerbaar en herbruikbaar is. Denk maar aan parket dat niet gelijmd wordt zodat het achteraf gemakkelijk kan verwijderd worden zonder schade aan te richten. Zulke adviezen geven we dus ook, zodat mensen later geen ongemak of grote werken hebben als ze verder renoveren of iets willen aanpassen.”
Tips van Andreas:
1. Vraag advies: het kost niet veel, of is soms zelfs gratis. Bovendien is het onafhankelijk.
2. Vertrek vanuit een masterplan zodat je slimme keuzes maakt.
3. Verbouw in fases als je geen eindeloos budget hebt.
We moeten tegenwoordig niet enkel ons huis comfortabel en energiezuinig maken, maar ook denken aan het veranderende klimaat. Houden jullie daar rekening mee?
Andreas: “Absoluut. We hebben een aantal aspecten die we integreren in ons advies om je woning klimaatrobuust te maken. Zomercomfort bijvoorbeeld. Dat wordt vaak vergeten, zelfs bij nieuwbouw! Als je bijvoorbeeld grote ramen op het zuiden plaatst met dan ook nog eens een dakraam, dan wordt het gegarandeerd veel te warm in je huis. Er zijn talrijke manieren om dit te voorkomen, maar iedere oplossing heeft zijn aandachtspunten en prijskaartje. Wij geven advies op maat, zodat je een goede keuze kan maken.”
"Daarnaast adviseren we ook over regenwater, infiltratie en ontharding, over duurzame mobiliteit, groendaken en klimaatrobuuste tuinen.”
Zijn veel mensen al op de hoogte van die mogelijkheden of moeten jullie het echt aandragen?
Andreas: “De wetgeving verandert en regenwaterinfiltratie wordt stilaan verplicht. De meeste mensen zijn daarvan wel op de hoogte, maar over andere aspecten moeten we hen nog vertellen. Door hen te informeren over al die verschillende aanpassingen zodat je huis klimaatbestendig, zuinig en duurzaam wordt, leren ze heel wat bij.”
Wanneer contacteren mensen best een steunpunt Duurzaam Bouwen?
Andreas: “Het liefst voordat ze een aannemer en architect hebben gecontacteerd, maar dat is helaas vaak niet het geval. Als de plannen van de architect er al zijn, dan is dat meestal met andere (vaak traditionele) materialen en zonder bepaalde duurzame aspecten. Als dat nog herwerkt moet worden, dan geeft dat vaak een meerkost. Ook zijn er nog maar weinig aannemers bekend met duurzame materialen. Het is dus fijn als die dingen nog niet vastliggen. Vraag er zeker naar bij je architect en aannemer. Hoe meer vraag, hoe meer aanbod er zal zijn.”
Wat doet een steunpunt?
Bouwen? Renoveren? De steunpunten duurzaam bouwen zijn het eerste aanspreekpunt voor iedereen die in Vlaanderen nood heeft aan objectief advies en begeleiding op het vlak van isolatie, ventilatie, hernieuwbare energie, hemelwatergebruik enzovoort.
Iedere Vlaamse provincie heeft zijn eigen steunpunt. Je krijgt persoonlijk advies voor je duurzame verbouwing of nieuwbouw. Wie de bouwsuggesties van de adviseurs toepast, verzekert zich van gezond en comfortabel wonen – en van blijvend lage energiefacturen.
> Lees hier meer over de provinciale steunpunten
Welke fouten moet je zeker vermijden als je gaat (ver)bouwen?
Andreas: “Maak een masterplan zodat je jezelf niet vastzet. We noemen dat ook wel “lock-ins vermijden.” Een paar voorbeelden: als je je dak aanpakt, verleng de dakoversteek dan meteen zodat je kan aansluiten als je je gevel later nog isoleert. Is je oversteek te kort, dan heb je onvermijdelijk een koudebrug. Heb je je woning goed geïsoleerd? Kies dan meteen voor fossielvrije verwarming, want aan een nieuwe gasketel hang je minstens 15 jaar vast. Niemand vervangt een goede gasketel na 3 jaar. De algemene regel is: doe nu geen dingen waardoor je andere dingen niet meer kan doen. Bekijk waar je naartoe wil op lange termijn. Je moet weten wat het uiteindelijke resultaat is.”
Er wordt dus vaak in stappen gewerkt?
Andreas: “Ja, we zien bijna altijd gefaseerde verbouwingen. Het budget is natuurlijk niet oneindig. Het is de minderheid die zegt: ik doe een totaalrenovatie en pak alles van begin tot eind aan. Daarom geven we prioriteiten in het verslag. Pak bijvoorbeeld eerst het dak aan en dan de ramen, daarna pas de verwarming, et cetera."
Wat is jouw beste tip?
Andreas: “Simpel: vraag advies aan. Het kost echt niet veel en in sommige gemeenten is het zelfs helemaal gratis. Wij zijn ook volledig onafhankelijk. We verkopen niks. We hebben geen baat bij ons advies, buiten dat jij en de planeet er beter van worden. Aannemers spreken vaak voor hun eigen winkel en installateurs die nog nooit een warmtepomp hebben gezien, gaan meestal gasketels installeren. Met ons advies, kan je een geïnformeerde keuze maken en het gesprek aangaan met je architect en/of aannemer. Je kan ook vragen of je architect deel wil nemen aan het gesprek”.
Leer jij ook nog steeds bij over duurzaam bouwen?
Andreas: “We zijn zelf aan het verbouwen, net zoals heel wat andere collega’s. Een totaalrenovatie waarbij we veel zelf doen en dat is wel een grote leerschool. Sommige dingen draaien in de praktijk heel anders uit dan in de theorie, en op sommige dingen moet je meer letten dan op andere. Zo ben ik er bijvoorbeeld achtergekomen dat glasschuimgranulaten heel erg recht moeten liggen voordat je erover kan met anhydrietchape. Dat zijn kleine tips die ik nu ook mee kan geven. Maar kleine tips kunnen een groot verschil maken, zowel qua eindresultaat als qua budget.”