Renoveren kost tijd en geld. Zeker als de woning al wat jaren telt. Om moeite te besparen, wordt dan al gauw de sloophamer bovengehaald: er wordt gekozen voor nieuwbouw in plaats van renovatie. Onnodig gaan zo heel wat grondstoffen en energie verloren. Terwijl het ook anders kan. Onze beslissingsboom helpt je om keuzes te maken.
Kopen of verkopen? Slopen of renoveren? Heb je een oude woning of sta je op punt er één te kopen, dan weet je dat er heel wat werken en verplichtingen voor je liggen. Zo moet je woning tegen 2050 een energetisch label A hebben. Voor je woning klaar is, kost je dat heel wat energie. Letterlijk en figuurlijk: een woning energiezuinig maken vraagt niet enkel heel wat ingrepen en materialen, maar vraagt ook veel van jou. Tijd, geld en een stevige portie doorzettingsvermogen.
Heel wat mensen zien op tegen de uitdaging en kiezen voor de korte en snelle pijn. Liever de sloophamer, dan stapsgewijs renoveren. En dat is niet goed.
Waarom moeten we minder slopen?
In een woning zit heel wat energie verborgen. Dit is de zogenaamde embodied carbon ofwel de koolstofvoetafdruk van een gebouw. Elk gebouw bevat namelijk een grote massa aan bouwmaterialen die elk een milieu- en klimaatimpact hebben. Die impact is de combinatie van de ontginning van de grondstoffen, de verwerking van die grondstoffen tot producten en bouwmaterialen, het transport en natuurlijk het bouwen zelf. Al deze processen vragen heel wat energie en is te vergelijken met wat een woning doorheen zijn hele levenscyclus zal verbruiken aan elektriciteit en verwarming.
Als je kijkt naar het brede plaatje, dan zal renoveren meestal als beste én meest duurzame oplossing uit de bus komen."
Sloop je de woning en gaat nadien alles naar de afvalcontainer? Dan verdwijnen niet enkel waardevolle materialen, maar gaat ook al die ingebedde energie naar de afvalcontainer. Op die manier is het erg moeilijk om onze klimaatdoelstellingen te halen. Hoe minder bouwmaterialen we moeten produceren, transporteren en verwerken, hoe makkelijker het is om onze klimaatdoelen te halen. Daarom: als je kijkt naar het brede plaatje, dan zal renoveren meestal als beste én meest duurzame oplossing uit de bus komen.
Een woning bestaat uit materialen die elk een milieu- en klimaatimpact hebben
Slopen of niet? Geen gemakkelijke keuze
Renoveren is niet altijd mogelijk. Sommige woningen zijn er zo slecht aan toe dat afbreken de enige optie is. Bij zware vocht- of stabiliteitsproblemen bijvoorbeeld wordt aangeraden om toch over te gaan tot (gedeeltelijk) slopen. Maar dit is een minderheid van onze gebouwen. Heel wat oude woningen hebben weliswaar een slecht energielabel en voldoen zeker niet aan onze huidige verwachten omtrent wooncomfort, maar bouwfysisch zijn ze vaak nog in goede staat. Oplapwerk is onvermijdelijk, maar de basisstructuur en verschillende elementen, zoals vloeren, deuren en balken gaan vaak nog enkele generaties mee.
Toch halen mensen makkelijk de sloophamer boven. En daar hebben ze bepaalde redenen voor. Zo slopen ze een woning…
- om tijd te winnen. Renoveren is tijdsintensief en spreidt zich over een lange periode.
- omdat de indeling van de woning niet goed zit en een wit blad en lege site hen meer mogelijkheden biedt.
- omdat renoveren vaak complexer en minder voorspelbaar is dan slopen en heropbouw. Zeker budgettair kan verbouwen onvoorspelbaar zijn.
- omdat de esthetiek van de woning niet overtuigt en ze weinig andere mogelijkheden zien.
- omdat enkel de locatie van de woning van tel is.
Veel van de bovenstaande redenen, al dan niet in combinatie met elkaar, zorgen dat mensen toch gaan slopen, terwijl dat vanuit klimaat- en grondstoffenstandpunt best vermeden wordt. Daarom hebben we een beslissingsboom opgesteld die jou informeert over de mogelijkheden. Of je nu al een oude woning bezit - bijvoorbeeld via een erfenis - of er plant één te kopen, de beslissingsboom toont je wat je opties zijn om slopen te vermijden.
Bekijk de beslissingsboom hier in meer detail.
Wat als slopen de enige optie is?
Verstandig renoveren is beter dan slopen, maar soms is slopen de enige zinvolle optie. Toch zijn er opties, en kan slopen ook op verschillende manieren. Wanneer je een bestaande woning volledig of gedeeltelijk afbreekt, loont het om te kiezen voor een selectieve sloop. Dat betekent dat je zorgvuldig afzonderlijke materialen weghaalt. Zo scheid je gemakkelijker verschillende afvalstromen en maak je het mogelijk bepaalde materialen later opnieuw te gebruiken. Selectief slopen vraagt doorgaans wat meer tijd, maar naast de ecologische meerwaarde, bespaar je ook op nieuwe materialen.
Lees meer over slopen of renoveren
Slopen: een eindig verhaal
Slopen is op zich een verouderd concept, waar we best zo snel mogelijk komaf mee maken. Binnen de circulaire economie evolueren we steeds meer naar demontage en selectieve ontmanteling zodat we de verschillende bouwcomponenten maximaal kunnen hergebruiken. De ideale woning is op die manier altijd een “tijdelijke constructie”. Op haar levenseinde wordt ze gedemonteerd en krijgen alle onderdelen een tweede kwaliteitsvol leven.
Lees er alles over:
- magazine 1: Toekomstgericht verbouwen
- magazine 2: 5 x circulair bouwen in de praktijk
- Geïnteresseerd in een specifieke ingreep? Bekijk deze 15 opties eens.