Infraroodpanelen zijn rechthoekige glazen panelen met aluminium behuizing die je bevestigt aan je muur of plafond. Ze doen dienst als bijverwarming in je badkamer of studeerhoek en in ruimtes die je weinig gebruikt. Als hoofdverwarming zijn ze minder interessant: enkel in zeer goed geïsoleerde woningen en appartementen kunnen ze nuttig zijn. En op voorwaarde dat andere duurzame verwarmingstechnieken - zoals een warmtepomp - geen alternatief zijn.
Ecobouwers Groene Warmte Tool
Dit artikel is een onderdeel van de Groene Warmte Tool. Hiermee kun je nagaan welke technieken haalbaar zijn voor jouw woning. Deze tool kwam tot stand dankzij de steun van de provincies Vlaams Brabant en Oost-Vlaanderen en de Koning Boudewijnstichting. Inhoudelijk werd er een beroep gedaan op Dialoog vzw en studiebureau Kelvin Solutions.
Wanneer wel?
- Infraroodpanelen besparen energie wanneer je ze inzet als bijverwarming in ruimtes die je kort of weinig gebruikt, en zo de hoofdverwarming lager kunt zetten of minder vaak gebruikt.
- In zeer goed geïsoleerde huizen, zoals passiefwoningen, kunnen infraroodpanelen dienen als duurzame hoofdverwarming, op voorwaarde dat je gebruik maakt van duurzaam opgewekte stroom, en alternatieven - zoals een warmtepomp - niet haalbaar zijn.
- In kleine appartementen, waar een lucht-lucht warmtepomp geen optie is, kunnen ze een goede oplossing zijn, omdat ze weinig ruimte in beslag nemen en makkelijk te installeren zijn.
Wanneer niet?
- Als een warmtepomp een optie is, moet deze steeds de voorkeur krijgen.
- Als hoofdverwarming zijn infraroodpanelen in grote woningen zelden een optie.
Infraroodpanelen vallen onder de categorie ‘elektrische verwarming’, net zoals een elektrisch kacheltje of radiator. Maar de werking is anders. Een elektrisch kacheltje werkt op basis van convectiewarmte: eerst wordt de lucht verwarmd, nadien de ruimte samen met jouw lichaam. Dat kost veel energie en het duurt lang vooraleer de kamer warm aanvoelt. Infraroodpanelen maken daarentegen gebruik van stralingswarmte. Hierdoor wordt niet de lucht verwarmd, maar de muren, vloeren en meubels zelf. Dat is efficiënter. Omdat jij het lekker warm hebt, stoort het niet dat de temperatuur van de lucht om je heen lager ligt.
Het voordeel van infraroodpanelen: ze kunnen zeer gericht verwarmen. Je hoeft enkel die ruimte of plek te verwarmen waar je bent en wanneer nodig, waardoor je kan besparen op je energieverbruik.
Om een volledige ruimte te verwarmen met infraroodpanelen moet je meerdere infraroodpanelen plaatsen en tegelijk aanzetten. Dat vraagt dan weer een stevige investering en kost ook veel stroom.
Meer weten over de aandachtspunten bij aankoop en plaatsing van infraroodpanelen?
Comfortabel?
Stralingswarmte is dezelfde warmte als die waarmee de zon de aarde verwarmt. Het voelt aan als een natuurlijke, aangename warmte. Loop je buiten het bereik van het paneel - gemiddeld zo’n drie meter - dan koel je natuurlijk weer af. Zoals de zon die verdwijnt achter de wolken.
Ook achter objecten, zoals je benen die onder tafel zitten, is het kouder. Infraroodpanelen schakel je dus best uit bij het verlaten van de ruimte. Voor het beste bereik, hang je ze aan het plafond.
Verwarm je je woning enkel met infraroodverwarming, dan moet je opletten voor te grote temperatuurverschillen tussen jou en de omgevingstemperatuur. De warmte is namelijk niet mooi verdeeld over de ruimte, maar wordt geconcentreerd bij jou. Een temperatuurverschil van 5°C of meer voelt niet comfortabel aan. Mede daarom is het niet aangewezen om oude woningen enkel met infraroodverwarming te verwarmen.
Bovendien is er een groter risico op vocht en schimmel op niet verwarmde muren, zeker in woningen met aanhoudend lage temperaturen van 14°C of minder.
Pluspunt: infraroodpanelen geven snel stralingswarmte af. Het duurt slechts enkele minuten voordat een paneel opgestart is. Infraroodverwarming is ook niet schadelijk voor je gezondheid.
Hoe werken infraroodpanelen?
Een infraroodpaneel zet elektriciteit om in onzichtbare infrarode warmtestralen via een halfgeleider. Daar komt weinig tot geen elektriciteitsverlies bij kijken, en gebeurt dus heel efficiënt. Omdat er geen bewegende delen zijn, gaan infraroodpanelen lang mee: minstens 15 jaar.
Voordelen
Infraroodpanelen...
|
Wat is het rendement van infraroodpanelen?
Infraroodpanelen vragen net als een elektrisch kacheltje of accumulatieverwarming veel stroom om warmte op te wekken. Ze doen dat wel efficiënter door het grote stralingsoppervlakte en omdat ze de warmte gerichter kunnen afgeven.
Toch blijft infraroodverwarming een vorm van elektrische verwarming: één hoeveelheid stroom wordt omgezet in één hoeveelheid warmte. Een warmtepomp werkt een stuk zuiniger. Deze kan één hoeveelheid stroom omzetten in drie tot vijf eenheden warmte. Een warmtepomp is dan ook drie tot vijf keer beter voor het milieu en bovendien comfortabeler; zeker in goed geïsoleerde woningen met weinig warmteverlies.
Hoeveel energie je kan besparen met een infraroodpaneel bij een doordacht gebruik is onduidelijk. Reële gebruiksgegevens zijn schaars.
Hoe duurzaam zijn infraroodpanelen?
Infraroodpanelen zijn pas duurzaam wanneer ze draaien op groen stroom. Helaas bestaat de huidige stroomvoorziening in België (zeker in de winter) grotendeels nog uit grijze stroom: een mix van energie gewonnen uit gas- en kerncentrales. Hernieuwbare stroom is op het moment van schrijven slechts goed voor 13,5 procent van onze stroomvoorziening. Tegen 2030 zou dat aandeel moeten stijgen tot 50 procent in Vlaanderen. Ook als je zelf je stroom opwekt met zonnepanelen, zijn infraroodpanelen niet CO2-neutraal. In de koude maanden wekken je PV-panelen aanzienlijk minder stroom op dan in de zomer, zodat je IR-panelen hoofdzakelijk hun energie moeten halen uit reguliere netstroom.
Over het algemeen genomen zijn infraroodpanelen dan ook niet duurzamer dan een efficiënte verwarming op gas. Ze zijn enkel zinvol als ze je helpen energie te besparen, of als ze aangewend worden in zeer goed geïsoleerde woningen. Alles hangt dus af van het gebruik en van je woningtype. De manier waarop je infraroodpanelen inzet maakt het grootste verschil.
Infraroodpaneel als bijverwarming
Door infraroodpanelen te plaatsen in strategische ruimtes, zoals in de badkamer, bureau of slaapkamer, kan je de hoofdverwarming enkele graden lager zetten. Per graadje minder bespaar je daarop tussen 6 en 8 procent energie. Infraroodverwarming is dus een interessante techniek om weinig gebruikte ruimtes of kamers te verwarmen. Je zult nog steeds energie verbruiken, maar minder dan de 6 à 8 procent die je bespaart.
Infraroodpanelen bij renovatiewerken
Infraroodpanelen kunnen een dankbare aanvulling zijn bij renovatiewerken. Duurzame verwarmingstechnieken vragen een lage temperatuurverwarming om te renderen. Je hele woning van vloer- of wandverwarming voorzien, is vaak onhaalbaar. Infraroodpanelen kunnen dan ingezet worden in bepaalde ruimtes, zoals je badkamer, om breekwerken te vermijden.
Infraroodpanelen als hoofdverwarming
Als hoofdverwarming zijn infraroodpanelen doorgaans niet de meest interessante keuze. Ze zijn enkel de moeite wanneer andere groene warmtebronnen (zoals bv. een warmtepomp) geen optie zijn. Bovendien moet de woning zeer goed geïsoleerd (en niet te groot) zijn. Een groenestroomcontract en/of zonnepanelen zijn een must om de panelen duurzaam te laten draaien. Ook voor warm water moet je dan op zoek naar andere oplossingen, zoals een warmtepompboiler of zonneboiler met elektrische naverwarmer.
Richtprijs, premies en terugverdientijd van infraroodpanelen
Prijsvork: tussen 3.000 en 15.000 euro (inclusief plaatsing)
De kostprijs van een infraroodpaneel is erg afhankelijk van de grootte, het benodigde vermogen en je persoonlijke wensen. IR-panelen bestaan in verschillende soorten en uitvoeringen – bijvoorbeeld als spiegel of met persoonlijke opdruk – wat doorweegt in de prijs. Bijkomend moet vaak nog een apart regelsysteem (thermostaat of bewegingsensor) aangeschaft worden. Hang je de panelen zelf op, dan kun je besparen op plaatsingskosten.
Eén paneel kost tussen de 100 en 800 euro. Er zijn geen premies voor infraroodpanelen beschikbaar.
Met IR-panelen kun je geen warm water aanmaken. Een extra warmtepompboiler of zonneboiler is nodig.
Zijn infraroodpanelen iets voor mij?
Checklist:
- Is je woning zeer goed geïsoleerd of wil je de infraroodpanelen inzetten als bijverwarming in weinig gebruikte ruimtes?
- Kan je ze bevestigen aan het plafond, weg van een raam?
- Zijn alternatieve, efficiëntere types verwarming geen optie?
- Heb je zonnepanelen én een groenestroomcontract?
Als je op alle vragen ‘ja’ antwoordde zijn infraroodpanelen mogelijk een goede optie. Twijfel je nog? Neem dan zeker contact op met je provinciale steunpunt duurzaam bouwen en wonen en voor bouwadvies op maat. Zij bieden onafhankelijk, professioneel advies; gratis of voor een bescheiden vergoeding.
