Heb je je ooit afgevraagd wat er is gebeurd met die favoriete jeansbroek, die je maar met veel moeite in de kledingcontainer kon gooien? Misschien zit hij nu wel in je muren, want oud ingezameld textiel wordt sinds enkele jaren omgetoverd tot een duurzaam isolatiemateriaal: katoen isolatie.
Ons advies
Katoen isolatie wordt gemaakt van ingezamelde oude katoenen kledij, die niet meer geschikt is voor het tweedehands circuit. Katoen isolatie heeft ook bijzonder goede akoestische isolatiewaarden. Voor vochtige toepassingen, zoals bv. spouwmuren, is het dan weer niet geschikt.
Oude ingezamelde kledingstukken kunnen, als er geen andere opties meer mogelijk zijn, verwerkt worden tot katoen isolatie. Niet elk kledingstuk komt in aanmerking: enkel kledij die gemaakt wordt van 100% katoen, zoals bv. jeansbroeken. De stukken worden verscheurd tot kleine vezeltjes, en behandeld met brand- en schimmelwerende producten. Daarna wordt er zo’n 15% à 20% polyester aan toegevoegd. Polyester is nodig om de vezels te binden: door de katoen-polyestermassa te verhitten tot 100°C smelt het polyester de katoenvezels aan elkaar. Het resultaat is een dik deken katoen isolatiemateriaal, dat verder verwerkt kan worden tot rollen, dekens, platen en vlokken.
Wat maakt katoen isolatie ecologisch?
Katoenproductie zelf is geen toonbeeld van duurzaamheid. Het fabriceren van nieuw katoen vergt veel water en chemische middelen (zoals pesticiden), om nog maar te zwijgen van slechte werkomstandigheden. Door dit materiaal te gaan hergebruiken in katoen isolatie wordt de intensieve teelt daarentegen wel optimaal benut, en is katoen isolatie een mooi voorbeeld van circulaire economie (waarbij afvalstoffen gerecycleerd worden tot nieuwe materialen). Op vlak van hergebruik en recyclage gooit katoen isolatie dus wél hoge ogen. Bovendien worden er doorgaans geen zware chemicaliën gebruikt bij de productie van het isolatiemateriaal. Je kan je hiervan verzekeren door je leverancier te vragen of er formaldehyde, vluchtige organische stoffen en/of boorzouten werden gebruikt: deze stoffen zijn te vermijden. Leuk weetje: de stof die vaak gebruikt om het product schimmelwerend te maken (zink pyrithione) is dezelfde stof als die die in antiroosshampoo's wordt gebruikt.
Hoe goed presteert katoen isolatie in vergelijking met andere isolatiematerialen?
Katoen isolatie heeft een lambda-waarde tussen de 0,039 en 0,042. Het isolatiemateriaal scoort dus gemiddeld even goed als alle andere ecologische isolatiematerialen. De milieu-impact van katoen isolatie is beperkt, aangezien het gaat om een gerecycleerd materiaal.
Lambda-waarde van isolatiematerialen
Type isolatie | λ [W/mK] |
|---|---|
Vacuüm Isolatie Panelen (VIP) | 0,007 |
Resolhardschuim | 0,018 - 0,020 |
0,023 - 0,028 | |
0,021 - 0,026 | |
EPS of geëxpandeerd polystyreen | 0,031 - 0,045 |
XPS of geëxtrudeerd polystyreen | 0,028 - 0,038 |
0,031 - 0,044 | |
0,034 - 0,044 | |
Cellenglas | 0,036 - 0,058 |
0,035 - 0,040 | |
0,038 - 0,040 | |
0,038 - 0,042 | |
0,038 | |
0,039 | |
0,035 - 0,040 | |
Kokosvezel | 0,04 |
Katoen | 0,039 - 0,042 |
0,056 | |
0,106 - 0,155 |
Bron: www.lambda.be
Katoen isolatie biedt een heleboel voordelen:
- bij grotere diktes heeft katoen isolatie uitstekende akoestische eigenschappen. Een dikke laag onder je vloer leggen zal contactgeluiden minimaliseren.
- het isolatiemateriaal is in veel verschillende vormen verkrijgbaar: als matten, dekens, rollen, platen, buisisolatie én als vlokken. Het is ook gemakkelijk te snijden en daardoor eenvoudig te verwerken. Zo is het bruikbaar voor veel verschillende toepassingen.
- op voorwaarde dat er geen irriterende chemische stoffen aan worden toegevoegd, vormt katoen isolatie geen enkele bedreiging voor je gezondheid. Een mondkapje of beschermende handschoenen zijn bij het plaatsen niet nodig.
- katoen isolatie is een flexibel maar ook veerkrachtig materiaal, waardoor het gemakkelijk te plaatsen is. Je kan het stevig tussen een lattenwerk klemmen, zonder risico op kieren (en dus koudebruggen)
- katoen isolatiemateriaal leent zich goed voor dampopen bebouwingen en heeft vochtregulerende eigenschappen.
De nadelen van katoen isolatie zijn beperkt:
- katoen isolatie is niet waterafstotend, en dus niet geschikt in vochtige omgevingen. Daaronder vallen onder andere spouwmuren en ook binnenmuren als er sprake is van een vochtig binnenklimaat.
- de lambda-waarde ligt iets hoger dan bij andere ecologische isolatiematerialen, waardoor het isolerend vermogen weliswaar iets lager ligt
- om grondig te isoleren moeten er vaak 2 lagen geplaatst worden, waardoor de prijs van katoen isolatie oploopt
- Op zichzelf valt katoen isolatie onder brandklasse E, wat staat voor zeer brandbaar. Plaats je het materiaal echter achter een gipsplaat van minstens 13mm, dan valt het onder brandklasse B, heel moeilijk brandbaar.
Hoe wordt katoen isolatie geplaatst?
De katoen isolatiematten, -dekens en -rollen worden simpelweg op maat gesneden, eventueel met een aangepast mes. Deze stukken worden dan tegen elkaar (vloerisolatie) of tussen een houten lattenwerk (dak- en muurisolatie) geklemd. Er zijn geen bijzondere gereedschappen of beschermingsmaatregelen nodig. Als je een beetje handig bent, kan je katoen isolatiemateriaal dus gerust zelf plaatsen. Textielvlokken worden daarentegen d.m.v. een blaasapparaat (een kaarder) onder druk de ruimte in geblazen. Ze worden gebruikt bij horizontale ruimtes, zoals zolderingen en plafonds; niet bij verticale ruimtes zoals wanden of spouwen.
Wanneer kies je best niet voor katoen isolatie?
Katoen isolatie is niet waterafstotend en dus niet geschikt voor toepassingen in vochtige omgevingen. Voor spouwmuren kies je best voor een ander isolatiemateriaal. Ook wanneer je last hebt van een vochtig binnenklimaat, bv. als er geen ventilatie voorzien is, neem je een risico door te kiezen voor deze isolatie in je binnenmuren. Voor het isoleren van daken en vloeren kan je dan weer wél met een gerust hart zo veel katoen isolatie steken als je wil.
Ben je niet zeker waar en wanneer je best kiest voor katoen isolatie? Of heb je bepaalde specifieke vragen rond dit materiaal? Dan kan je altijd terecht op het Ecobouwers forum, óf je kan een beroep doen op je provinciale Steunpunt voor duurzaam bouwadvies. Zij stellen professionele adviseurs ter beschikking die gratis (of voor een klein prijsje) individueel en onafhankelijk bouw- en renovatieadvies geven.
